Joseph Bory Latour-Marliac, Temple sur Lot, Frankrijk, Europa
Nymphaea Chateau le Rouge
Op 6 maart 1830 werd in Frankrijk, Joseph Bory Latour-Marliac geboren. Hij woonde als kind in Lot-et-Garonne ten zuid-oosten van Bordeaux, waar zijn familie eigenaar was van enkele hectare grond.
Het familiehuis noemde Chateau le Rouge, een naam die u misschien wel herkent van de gelijknamige waterlelie uit 1975.
Zowel zijn vader als nonkel baron Bory de Saint Vincent (waterlelie uit 1936) waren gepassioneerde botanisten. Joseph Bory Latour-Marliac studeerde als kleine jongen in Toulon om dan later in Parijs rechten te gaan studeren. Daar zorgde de februarirevolutie van 1848 ervoor dat Joseph Bory Latour-Marliac zijn studie stopzette en terugkeerde naar zijn geboortedorp om te zorgen voor de familie-eingendommen en zich volop aan zijn passie te kunnen wijden. Joseph Bory Latour-Marliac wou namelijk de grootste bamboe-kwekerij van Europa bouwen en had daarvoor zowel de kennis als de ruimte.
Nymphaea Gloire du Temple-sur-Lot
Op 32-jarige leeftijd trouwde hij en ging in Le Temple-sur-Lot wonen, u zeker en vast bekend van de legendarische Nymphaea Gloire du Temple-sur-Lot uit 1913. Daar bouwde Joseph Bory Latour-Marliac zijn allereerste serre, in eerste instantie voor het overwinteren van exotische planten en bomen.
Toen begon ook al het idee te rijpen om de plaatselijke beken en meren te verfraaien met bontgekleurde waterlelies als aanvulling op de witte inheemse Nymphaea alba. Hiervoor ging Joseph Bory Latour-Marliac dus op zoek naar uitheemse hybriden uit Amerika, Mexcio,… om deze dan te kunnen kruisen met onze Nymphaea alba.
Nymphaea Marliacea Chromatella
In 1875 richtte Joseph Bory Latour-Marliac de kwekerij Latour-Marliac op, om dan in 1877 reeds met de eerste gekleurde winterharde waterlelie op de markt te komen.
De felgele Nymphaea Marliacea Chromatella was geboren en zijn droom kwam uit!
Voor Joseph Bory Latour-Marliac de kwekerij opstartte had hij natuurlijk reeds de techniek ontwikkeld om de inheemse Nymphaea alba te kruisen met de exotische hybriden. Hoe? Wat? Waar? Niemand die hier het antwoord op weet. Joseph Bory Latour-Marliac heeft zijn geheim nooit prijsgegeven en al zijn variëteiten zijn dan nog eens steriel ook. Of dit uit commercieel belang was, of omdat hij de echtheid wou garanderen valt niet op te maken uit de geschriften. Als je nu kijkt naar de problematiek rond de echtheid van een groot deel van de op de markt zijnde hybriden, dan kan je alleen bewondering hebben voor zijn keuze of het nu uit commercieel belang was of niet.
Nymphaea Pygmaea Helvola
Na de Marliacea Chromatella, volgden verschillende prachtige hybriden elkaar op, waaronder de mooie Marliacea Rosea uit 1887. In 1889 vond Joseph Bory Latour-Marliac zijn collectie impressionant genoeg om ze te tonen op de Exposition Universelle de Paris. De wereldtentoonstelling waarvoor ook de Eiffeltoren werd gebouwd. Het is daar, naast het winnen van de 1ste prijs in zijn categorie, dat het onverwachte gebeurde. Claude Monet raakt geïntrigeerd door de schoonheid van deze waterlelies en besliste om thuis een vijver aan te leggen, om zo van thuis uit zijn favoriete thema te kunnen schilderen. Dit veranderd beide mannen hun leven voorgoed!
De collectie van Joseph Bory Latour-Marliac bestond toen uit: Marliacea Albida, Marliacea Carnea, Marliacea Chromatella, Marliacea Rosea, Marliacea Rubra Punctata, Odorata Sulphurea, Odorata Sulphurea Grandiflora en Pygmaea Helvola.
Claude Monet
In 1894, ondertussen heeft hij reeds meer dan 25 variëteiten, plaatst Claude Monet zijn eerste bestelling bij Latour-Marliac. Deze bestaat uit verschillende soorten waterplanten, 5 lotus-variëteiten en 3 soorten Nymphaea nl. Nymphaea mexicana, Nymphaea Laydekeri Rosea en Nymphaea Sulphurea Grandiflora. In 1904, ging hij meer voor de Amerikaanse waterlelies en bestelde hij bij Latour-Marliac: Nymphaea Atropurpurea, Nymphaea Arethusa, Nympahea William Falconer en Nymphaea James Brydon. Een kenner zou deze dus moeten herkennen in zijn talrijke schilderijen.
Nymphaea Princess Elizabeth
Op 26 januari 1911 stierf Joseph Bory Latour-Marliac, ondertussen heeft hij zo’n 80 soorten op zijn naam staan, waarvan er nog zo’n 54 variëteiten te koop zijn in de huidige kwekerij, Latour-Marliac Nurseries.
Daarna nemen zijn dochter en schoonzoon (Maurice Laydeker) de kwekerij over tot na de Tweede Wereldoorlog (1939-1945).
In die periode werden nog zo’n 43 planten benoemd, waarschijnlijk zullen er hiervan nog veel van de hand van Joseph Bory Latour-Marliac zelf zijn en geselecteerd door zijn dochter en schoonzoon uit de zaaibedden. Het zal u niet verwonderen dat er tussen 1914-1918 en 1939-1945 niet veel nieuws werd gecreëerd. Doch, uit vaderlandsliefde werden er wel drie belangrijke waterlelies gedoopt in 1940, namelijk Nymphaea Elysée, Nymphaea France en Nymphaea Princess Elizabeth. De laatste werd genoemd naar Elizabeth II uit solidariteit.
Na de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) namen de kleinkinderen de kwekerij over. Vanaf 1950 tot 1991, runden zij de zaak vanuit Bordeaux en werden de dagdagelijkse taken door een lokale familie les Maurel, geregeld. In die periode werden nog 8 soorten gecreëerd, waaronder Chateau le Rouge, genoemd naar het landhuis.
Nymphaea Lac des Cygnes
Het zal u niet verbazen dat in deze periode de oorspronkelijke vijvers al in een zeer slechte staat waren. In 1991 wordt de kwekerij overgekocht door Stapeley Water Gardens. Ray en Barbara Davies beginnen hiermee aan een enorme taak. Het eerste is natuurlijk het restaureren van de ondertussen vervallen vijvers. In deze periode komen er nog 7 nieuwe variëteiten op de markt, maar wordt er vooral geld en energie gestoken in het terug toonbaar maken van deze prachtige kwekerij en het sorteren van de immense collectie.
In 2007, werd alles opgekocht door Robert Sheldon. Momenteel kan je zo’n 243 winterharde variëteiten en zo’n 33 tropische waterlelies bewonderen in de kwekerij van Latour-Marliac. Deze zijn te bezichtigen in de gerestaureerde, maar nog steeds oorspronkelijke vijvers uit 1875. Daarnaast is er ook een museum, de tropische serre, de bamboekwekerij, Japanse vijver, restaurant,…
De moeite waard alvast om een omweg voor te maken deze Latour-Marliac in Temple-sur-Lot.
Ook fijn om weten is dat er zelfs een wortelstoktype naar hem is vernoemd, namelijk het Marliac-rhizome.
Hierbij geven we u ook nog graag de chronologische lijst van alle Latour-Marliac waterlelies
1875-1911 Joseph Bory Latour-Marliac
- Nymphaea Marliacea Chormatella 1877
- Nymphaea Marliacea Albida 1879
- Nymphaea Marliacea Carnea 1879
- Nymphaea Odorata Sulphurea 1879
- Nymphaea Pygmaea Helvola 1879
- Nymphaea odorata Exquisita 1880
- Nymphaea Marliacea Rosea 1887
- Nymphaea Odorata Sulphurea Grandiflora 1888
- Nymphaea Pygmaea Purpurea 1888
- Nymphaea Marliacea Rubra Punctata 1889
- Nymphaea Laydekeri Rosea 1892
- Nymphaea Caroliniana Nivea 1893
- Nymphaea Caroliniana Perfecta 1893
- Nymphaea Laydekeri Fulgens 1893
- Nymphaea Laydekeri Lilacea 1893
- Nymphaea Marliacea Ignea 1893
- Nymphaea odorata ‘Rosacea 1893
- Nymphaea Robinsoni 1893
- Nymphaea Seignoureti 1893
- Nymphaea Fulva 1894
- Nymphaea Laydekeri Purpurata 1894
- Nymphaea Lucida 1894
- Nymphaea Marliacea Flammea 1894
- Nymphaea Sanguinea 1894
- Nymphaea Andreana 1895
- Nymphaea Aurora 1895
- Nymphaea Eburnea 1895
- Nymphaea Ellisiana 1896
- Nymphaea Gloriosa 1896
- Nymphaea Odorata Suavissima 1899
- Nymphaea Speciosa 1899
- Nymphaea Arc-en-ciel 1900
- Nymphaea Atropurpurea 1900
- Nymphaea Caroliniana 1900
- Nymphaea Colossea 1900
- Nymphaea Formosa 1900
- Nymphaea Gracillima Alba 1900
- Nymphaea Laydekeri Floridunda 1900
- Nymphaea Laydekeri Punicea 1900
- Nymphaea Le Vésuve 1900
- Nymphaea Mosaique 1900
- Nymphaea Stella Alba 1900
- Nymphaea Atro-sanguinea 1901
- Nymphaea Pulva 1901
- Nymphaea Graziella 1904
- Nymphaea Chrysantha 1905
- Nymphaea Paul Hariot 1905
- Nymphaea Pygmaea Alba 1905
- Nymphaea Pygmaea Rubis 1906
- Nymphaea Solfatare 1906
- Nymphaea Lactea 1907
- Nymphaea Caroliniana Rosea 1908
- Nymphaea Comanche 1908
- Nymphaea Fabiola 1908
- Nymphaea Léviathan 1908
- Nymphaea Masaniello 1908
- Nymphaea Odalisque 1908
- Nymphaea Phoenix 1908
- Nymphaea Rosita 1908
- Nymphaea Sioux 1908
- Nymphaea Somptuosa 1908
- Nymphaea Virginalis 1908
- Nymphaea Darwin 1909
- Nymphaea Escarboucle 1909
- Nymphaea Galatee 1909
- Nymphaea Livingstone 1909
- Nymphaea Méteor 1909
- Nymphaea Phoebus 1909
- Nymphaea Spectabilis 1909
- Nymphaea Splendida 1909
- Nymphaea Albatros 1910
- Nymphaea Attraction 1910
- Nymphaea Conqueror 1910
- Nymphaea Hermine 1910 (1880)
- Nymphaea Mrs. Richmond 1910
- Nymphaea Murillo 1910
- Nymphaea Newton 1910
- Nymphaea Sultan 1910
- Nymphaea Venusta 1910
1912-1974 Madame et monsieur Maurice Laydeker
- Nymphaea Esmeralda 1912
- Nymphaea Eucharis 1912
- Nymphaea Goliath 1912
- Nymphaea Indiana 1912
- Nymphaea James Hudson 1912
- Nymphaea Lusitania 1912
- Nymphaea Nobilissima 1912
- Nymphaea Sylphida 1912
- Nymphaea Gloire du Temple sur Lot 1913
- Nymphaea Margurite Laplace 1913
- Nymphaea Picciola 1913
- Nymphaea Sirius 1913
- Nymphaea Gonnère 1914
- Nymphaea Neptune 1914
- Nymphaea René Gérard 1914
- Nymphaea Amabilis 1921
- Nymphaea Madame Julien Chifflot 1922
- Nymphaea Souvenir de Jules Jaquier 1922
- Nymphaea Tulipiformis 1922
- Nymphaea Madame Wilfron Gonnère 1924
- Nymphaea Pumila Rubra 1925
- Nymphaea Maurice Laydeker 1927
- Nymphaea Colonel A.J. Welch 1929
- Nymphaea J.C.N. Forestier 1930
- Nymphaea Charles de Meurville 1931
- Nymphaea Baroness Orczy 1935
- Nymphaea Madame de Bonseigneur 1935
- Nymphaea Bory de Saint Vincent 1936
- Nymphaea Jean de Lamarsalle 1936
- Nymphaea Madame Bory Latour Marliac 1936
- Nymphaea Madame Maurice Laydeker 1936
- Nymphaea Elysée 1940
- Nymphaea France 1940
- Nymphaea Grésilias 1940
- Nymphaea Princess Elizabeth 1940
- Nymphaea Un Marechal 1952
- Nymphaea Senegal 1965
- Nymphaea Bateau 1969
- Nymphaea Gresille 1969
- Nymphaea Chateau le Rouge 1972
- Nymphaea Labeaugere 1974
- Nymphaea Larroque 1974
- Nymphaea Marechal Petain 1974
1991 – 2007 Barbara & Ray Davies van Stapeley Water Gardens
- Nymphaea Jean Laydeker 1990
- Nymphaea Lac des Cygnes 1992
- Nymphaea Philippe Laydeker 1992
- Nymphaea David 1993
- Nymphaea Pam Bennett 1993
- Nymphaea Temple Fire 1993
- Nymphaea Yellow Enigma 2003